Pierwszej transakcji, w której bitcoin posłużył za walutę dokonano 22 maja 2010 roku – za pizzę zapłacono wtedy równowartość 10.000 BTC. Rok później jeden z użytkowników bitcoin sprzedał swój samochód (Toyota Supra, rocznik 1984 r.) za kwotę 3.000 BTC. Ten sam samochód dzisiaj mógłby zostać nabyty za mniej więcej równowartość jednego BTC. O tym skąd tak spektakularny wzrost wartości tej jednostki rozliczeniowej – lub raczej kryptowaluty i o jej statusie w poszczególnych krajach w rozmowie z ISBtech adwokat kancelarii Clifford Chance Grzegorz Abram.
„W pierwszej kolejności, aby wprowadzić w temat garść informacji o samym bitcoin (BTC). BTC potocznie uważany jest za kryptowalutę czyli wirtualny pieniądz. Jego bezpieczeństwo (przekładające się na pewność obrotu) jest zapewniane jest poprzez skomplikowany system weryfikacji zapisów dokonywanych transakcji przez wszystkich uczestników sieci za pomocą, której rozliczany jest BTC oraz zaawansowaną kryptografię” – wskazuje Abram.
Najprościej mówiąc zaufanie użytkowników do BTC wynika z rozproszonego charakteru sieci – każda transakcja jest zapisywana w ramach tzw. łańcucha bloków u każdego uczestnika sieci (na potrzeby dalszej analizy pominiemy szczegóły techniczne). Tym samym sfałszowanie transakcji BTC jest praktycznie niemożliwe z uwagi na to, że jej zapis jest powielony w wielu miejscach, podkreśla adwokat.
„Nie można też nie wspomnieć o anonimowości transakcji dokonywanych za pośrednictwem portfeli zawierających BTC oraz wspomnianej na początku artykułu spektakularnej i właściwie już obecnie spekulacyjnej wartości BTC. Mając na uwadze, iż obecna rynkowa wartość wygenerowanych jak dotąd BTC wynosi około 137 miliardów dolarów transakcje dotyczące BTC nie są już wyłączenie zagadnieniem grupy inwestujących w nie osób ale coraz poważniejszym wyzwaniem dla rządów poszczególnych państw” – dodaje Abram.
Przechodząc do kwestii statusu prawnego, adwokat wskazuje, że BTC istotnie różni się w poszczególnych krajach – od uznania ich za środek płatniczy po całkowity zakaz rozliczania transakcji za jego pośrednictwem. Generalnie większość państw nie podejmuje decyzji o uznaniu BTC lub obrotu nimi za nielegalne tolerując jego wykorzystywanie. Raczej wyjątkiem są bezpośrednie zakazy. Sam charakter prawny BTC w różnych krajach wykazuje się dużym zniuansowaniem.
„Zaczynając od Japonii (jako przykładu najdalej idącej regulacji), można wskazać na szybką ewolucję podejścia regulatorów japońskich do BTC. Poczynając od uznania BTC za środek płatniczy (ale jeszcze wtedy nie jako walutę) wprowadzoną ustawie o usługach płatniczych z 25 maja 2016 roku, aż po przyjęcie w kwietniu bieżącego roku nowych przepisów w pełni rozpoznających BTC jako prawny środek płatniczy. Co więcej Japoński Bank centralny rozpoczął prace nad stworzeniem własnej waluty cyfrowej, której robocza nazwa to J-Coin” – wskazuje Abram.
Japońskie podejście bardzo mocno kontrastuje z kolei z wydarzeniami w Chinach, które w wrześniu bieżącego roku zakazały dokonywania ofert kryptowalut (ICOs). Pozostając jeszcze na kontynencie azjatyckim warto wskazać na Bangladesz czy Nepal, które wprowadzając odpowiednie przepisy dokonały penalizacji obrotu BTC.
W Bangladeszu używanie BTC jest obecnie traktowane jako naruszenie przepisów o praniu brudnych pieniędzy oraz zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 12 (przypis 1), natomiast w Nepalu po wprowadzeniu zmian do odpowiednich regulacji AML w kwietniu tego roku zakazujących obrotu BTC kilka dni temu doszło do pierwszych zatrzymań osób dokonujących takich czynności. (przypis 2)
„Z kolei w Indiach dużym echem odbiło się przekazanie w listopadzie bieżącego roku przez Sąd Najwyższy Indii petycji dotyczącej żądania uregulowania statusu BTC w Indiach. Petycja złożona przez adwokata Dwaipayan Bhowmick została przez Sąd Najwyższy przekazana Ministrowi Finansów, Ministrowi Sprawiedliwości, bankowi centralnemu (RBI) oraz regulatorowi rynków finansowych (SEBI)” – dodaje adwokat.
Uwagę Sądu Najwyższego zwróciła podnoszona w petycji gwałtownie rosnąca liczba zarówno transakcji jak i otwieranych portfeli, w których obywatele indyjscy zapisują BTC (szacuje się że obecnie BTC w różnej wysokości posiada około 50.000 Indyjczyków). Ponadto Sąd Najwyższy wskazał, że wprowadzenie nowych regulacji jest zasadne z uwagi na to że w obecnym stanie prawnym BTC nie jest ani walutą, środkiem pieniężnym ani też towarem czy papierem wartościowym.
„Kluczowym argumentem była też konkluzja, wskazująca że dalsze opóźnianie uregulowania BTC może zagrozić niezależności finansowej państwa głównie ze względu na całkowitą anonimowość stron dokonujących transakcji w oparciu o BTC (przypis 3)” – wskazuje Abram.
Wracając do Europy trzeba wskazać, że jak dotąd żaden z krajów europejskich nie zakazał obrotu BTC, natomiast wiele z nich w mniej lub bardziej bezpośredni sposób rozpoznało je jako istotne zagadnienie, do którego trzeba się odnieść z uwagi chociażby lawinowy wzrost dokonywanych transakcji opartych na BTC. Jedynie tytułem przykładu można wskazać stanowisko nadzorów finansowych czy też banków centralnych w Danii (przypis 4), na Litwie (przypis 5), Francji (przypis 6), oraz na naszym gruncie – Komisji Nadzoru Finansowego oraz Narodowego Banku Polskiego (przypis 7).
„W tym kontekście ostatnie działania polskich organów skarbowych o których poniżej mogą być traktowane jako istotny krok w kierunku precyzyjnego uregulowania BTC w Polsce” – podsumował Abram.
Przypisy:
1 Artykuł pt. "Why Bangladesh will jail Bitcoin traders" – dostęp na dzień 20 listopada 2017 roku pod adresem: http://www.telegraph.co.uk/finance/currency/11097208/Why-Bangladesh- will-jail- Bitcoin-traders.html.
2 Artykuł pt. "Bitcoin Banned in Nepal: 7 Arrested for Running Bitcoin Exchange" dostęp na dzień 20 listopada 2017 roku pod adresem: https://sanzeevdahal.com.np/bitcoin-banned- in-nepal/.
3 Artykuł pt. "Supreme Court Of India Requests Answers To Petition For Cryptocurrency Regulation" dostęp na dzień 20 listopada 2017 roku
pod adresem: https://www.ethnews.com/supreme-court- of-india- requests-answers- to-petition- for-cryptocurrency- regulation.
4 Komunikat pt. "Bitcoin er ikke penge", Danish Central Bank [Nationalbanken] dostęp na dzień 20 listopada 2017 roku pod adresem:
http://www.nationalbanken.dk/da/presse/Documents/2014/03/PH_bitcoin.pdf#search=Bitcoin.
5 Komunikat pt: "Lietuvos bankas apsisprendė dėl bitkoinų", dostęp na dzień 20 listopada 2017 roku pod adresem:
https://www.vz.lt/archive/article/2014/1/31/lietuvos-bankas- perspeja-del- bitkoinu.
6 Komunikat: "Réguler les monnaies virtuelles" dostęp na dzień 20 listopada 2017 roku pod adresem: http://proxy-
pubminefi.diffusion.finances.gouv.fr/pub/document/18/17768.pdf.
7 Komunikat Narodowego Banku Polskiego i Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie „walut” wirtualnych z 7 lipca 2017, dostęp na dzień
20 listopada 2017 roku pod adresem: https://www.knf.gov.pl/o_nas/komunikaty?articleId=57363&p_id=18
