Izabela Albrycht, prezes Instytutu Kościuszki i przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego Europejskiego o geopolitycznym i geoekonomicznym znaczeniu 5G.
W ramach Forum CYBERSEC kwestie bezpieczeństwa sieci 5G poruszamy od 2018 r. Myślę, że jako Instytut Kosciuszki byliśmy pierwszym Think tankiem, który to zagadnienie objął namysłem geopolitycznym i geoekonomicznym.
Technologia decydująca o potędze
5G to nie jest po prostu kolejne G! Otóż sieć piątej generacji będzie miała zastosowanie w krytycznych dla państwa i gospodarki sektorach, co wygeneruje skokowy wzrost innowacyjności, produktywności, automatyzacji, autonomizacji, połączoności – connectivity i obejmie takie sektory jak m.in. medyczny, logistyczny, energetyczny, rolniczy, i pozwoli na rozwój w ich ramach takich technologii jak AI, QC, przemysł 4.0, autonomiczny transport, smart city, wiele innych.
Te sektory są i będą krytyczne dla bezpieczeństwa państwa i ciągłości gospodarczej. 5G będzie miało także zastosowanie militarne, co spowoduje, że będzie istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa narodowego i nowych technologii wojskowych. Te dwie kwestie sprawiają, że 5G ma znaczenie geopolityczne, bo może zadecydować o bezpieczeństwie, ale i potędze danego kraju czy regionu w przypadku UE.
Zaawansowane technologie, w tym także 5G, zaczynają odgrywać kluczową rolę w repertuarze narzędzi do projekcji siły teraz w formule soft power. Sieć 5G ma jednak także potencjał stania się w przyszłości narzędziem hard power z uwagi na swoje m.in. potencjalne militarne zastosowanie oraz możliwość wpływania przez adwersarzy na prawidłowe funkcjonowanie tejże sieci, która zasilać będzie krytyczne sektory.
A zatem jednym z kryteriów siły we współczesnym świecie stał się arsenał technologiczny, którym poszczególne kraje dysponują i które są w stanie produkować i eksportować.
Znaczenie geoekonomiczne
5G to technologia obejmująca cały łańcuch produkcji i dostaw – od rozwoju technologii poprzez hardware, software, urządzenia końcowe, aplikacje – który może wygenerować istotną ekonomiczną wartość dodaną dla krajów, które ją rozwijają.
Z powodu geopolitycznego i geoekonomicznego znaczenia, w ramach strategicznych rozważań o 5G należy wziąć pod uwagę:
a. potrzebę zapewnienia cyberbezpieczeństwa sieci 5G (warstwa hardware i software)
b. potrzebę rozwoju / wsparcia rodzimych / europejskich firm, wpiętych w łańcuch
dostaw i produkcji (cyfrowa autonomia)
Na ten moment jednak UE przede wszystkim wzięła pod uwagę i na regulacyjny warsztat kwestie cyberbezpieczeństwa.
Rodzaje cyberzagrożeń dla sieci 5G:
a) kill switch tj. potencjalne zablokowanie funkcjonowania sieci 5G
b) update software
c) backdoory i tylne furtki i krytyczne podatności wynikające z niskiej jakości software i
niskiego poziomu jego cyberbezpieczeństwa
d) wykorzystanie do celów ofensywnych, cywilnych inteligentnych i autonomicznych
urządzeń podłączonych do sieci 5G (weaponization) i użycie ich do ataku na ludzi lub
urządzenia, który doprowadzić może do fizycznych konsekwencji
Historia: od rezolucji PE do Toolboxa
a) 12.03.2019 r. PE przyjął rezolucję ws. zagrożeń dla bezpieczeństwa wynikających z
rosnącej obecności technologicznej Chin w UE oraz możliwości podjęcia na szczeblu
UE działań mających zmniejszyć te zagrożenia
b) 21–22.03.2019 r.: europejskie rządy wyraziły poparcie dla wspólnego podejścia do
bezpieczeństwa sieci 5G podczas szczytu Rady Europejskiej
c) 26.03.2019 r. KE przedstawiła zestaw zaleceń dot. cyberbezpieczeństwa sieci 5G.
d) 9.10.2019 r. na podstawie sprawozdań krajów członkowskich opublikowano raport
sprawozdawczy. Wskazano, że wdrażanie 5G to wyzwania na 2 kluczowych
poziomach – technologicznym oraz łańcucha dostaw.
e) 3.12.2019 przyjęto konkluzje Rady UE w sprawie znaczenia 5G dla gospodarki
europejskiej
f) 29.01.2020 r przedstawienie zestawu narzędzi UE w zakresie cyberbezpieczeństwa
5G – Toolbox 5G, któremu towarzyszył komunikat KE do PE, Rady Secure 5G
deployment in the EU – Implementing the EU Toolbox.
NATO zwraca uwagę na potrzebę odporności krytycznej infrastruktury
Podczas szczytu NATO w Warszawie w 2016 r. przywódcy państw członkowskich zobowiązali się do dalszego wzmacniania odporności NATO i uzgodnili podstawowe wymagania dotyczące odporności w siedmiu strategicznych sektorach:
ciągłość działań rządu,
energia,
ruch ludności,
zasoby żywności i wody,
zdolność radzenia sobie z masowymi ofiarami,
sieci telekomunikacyjne i cybernetyczne,
systemy transportu.
Oznacza to, że zapewniona powinna być odporność wszelkiej wymienionej infrastruktury cywilnej – civil preparedness, co także należy wziąć pod uwagę w momencie wyboru modelu i dostawców technologii 5G do wszystkich elementów infrastruktury.
