Ekstremalne warunki atmosferyczne, m.in. wysokie temperatury powietrza, są jednym z czynników mogących spowodować tzw. blackout. Eksperci Elproject Group zwracają uwagę na zrost ryzyka wystąpienia takiej awarii w polskiej sieci energetycznej w okresie letnim. Jednocześnie, analizując podobne przypadki w Polsce i za granicą, wskazują na jej potencjalne skutki.
Czym jest blackout
Blackout to potoczne określenie nagłej i niespodziewanej awarii zasilania na znacznym obszarze kraju, na skutek której następuje przerwa w pracy systemu energetycznego. Polega ona na całkowitym zaniku napięcia w sieci elektroenergetycznej na znacznym obszarze. Występuje w wyniku nałożenia się kilku losowych zdarzeń, takich jak awarie sieciowe, wyłączenia linii przesyłowych i dystrybucyjnych na określonym obszarze, czy ekstremalne warunki atmosferyczne.
W momencie krytycznym dochodzi bowiem do przekroczenia krytycznych wartości podstawowych parametrów pracy systemu energetycznego. Przedstawiciele Elproject Group wskazują, że zbyt późna reakcja służb operatora systemu dystrybucyjnego lub nieodpowiednia praca automatyki zabezpieczeń może doprowadzić do braku energii elektrycznej na dużej powierzchni kraju, co w konsekwencji doprowadzi do kolejnych uszkodzeń w sieci. Jednocześnie wymieniają przykłady ostatnich największych blackoutów w Polsce.
Jednym z największych blackoutów w Polsce była awaria w Szczecinie z kwietnia 2008 r. Jest to klasyczny przykład wpływu sił natury na nasz system energetyczny. Sytuacja miała jednak miejsce w okresie zimowym i była spowodowana bardzo dużymi opadami śniegu. Skutki awarii były bardzo odczuwalne w całej aglomeracji. Większość sklepów w mieście było wtedy zamkniętych, nie jeździły tramwaje i nie działała sygnalizacja świetlna. Odnotowano również problemy z telefonią komórkową – zwraca uwagę Radosław Kaczmarek, właściciel Elproject Group.
Podobny przykład mieliśmy w poprzednim miesiącu, kiedy to w wyniku „domina” Elektrownia Bełchatów musiała wyłączyć 10 z 11 bloków energetycznych i tylko dzięki importowi energii elektrycznej od zachodnich sąsiadów nie doszło do szeroko zakrojonego blackoutu.
Inna podobna sytuacja to uruchomienie latem 2015 r. tzw. 20 stopnia zasilania, choć skutki były dla nas wtedy miej bolesne. Galerie handlowe zredukowały wtedy oświetlenie, a klimatyzacja była mniej wydolna – dodaje Radosław Kaczmarek.
Blackout – koszty
Eksperci Elproject Group zwracają uwagę, że w dłuższej perspektywie, 2-3 dni, brak zasilania na dużej powierzchni kraju może spowodować konieczność zamknięcia szkół czy urzędów oraz znacząco utrudnić pracę policji i innych służb odpowiadających za funkcjonowanie aglomeracji. Sygnalizacja świetlna, bankomaty i pozostała infrastruktura krytyczna może bowiem wtedy zostać całkowicie unieruchomiona.
„Boje się nawet szacować straty materialne, spowodowane kilkudniowym blackoutem na terenie Polski. Byłby gigantyczne. Przypomnijmy, że koszt usunięcia awarii w Szczecinie wyniósł ok. 50 milionów złotych. Nie zapominajmy jednak, że skutki blackoutu to nie tylko pieniądze. W takiej sytuacji bowiem szpitale pracują jak na ostrym dyżurze, nie działają systemy bankomatów czy sygnalizacja świetlna. Długotrwała przerwa w dostawie energii elektrycznej może doprowadzić do chaosu i destabilizacji Państwa – ocenia Radosław Kaczmarek.
Czy można zabezpieczyć się przed blackoutem
Przedstawiciele Elproject Group zwracają uwagę na rosnące ryzyko coraz częstszego występowania blakcoutu na terenie Polski. Jako jedną z przyczyn wskazują wzrost polskiego PKB, który w bezpośredni sposób przekłada się na wzrost zużycia energii elektrycznej. W połączeniu ze złym stanem polskich sieci przesyłowych i ekstremalnymi warunkami atmosferycznymi może to doprowadzić do coraz częstszego przeciążenia polskiego systemu energetycznego.
Eksperci wskazują, że potencjalne skutki tego typu awarii mogą minimalizować działania z obszaru energetyki rozproszonej. Ich zdaniem niezbędne są jednak pilne remonty bloków energetycznych, często nie modernizowanych od 30 lat. Nikt nie jest w stanie w 100 procentach zabezpieczyć się przed zjawiskiem blackoutu. Można niwelować tego typu zagrożenia, ale dopiero sytuacja kryzysowa pokaże stopień takich przygotowań.
Na chwilę obecną wydawać się może, że rozproszone źródła energii, jak panele fotowoltaiczne montowane na dachach i podłączone do sieci niskiego napięcia, z możliwością odcięcia mieszkańców i „przerzuceniem” energii elektrycznej na potrzeby Państwa (urzędów, szpitali, policji) lokalnie zabezpieczy byt i nie doprowadzi do chaosu. Ostatnie propozycje legislacyjne w obszarze fotowoltaiki mogą jednak znacząco wyhamować tego typu rozwiązania.
Nasza energetyka pilnie potrzebuje dużych inwestycji. Uruchomienie linii 400kV jest dobrym kierunkiem, acz z pewnością niewystarczającym. Stan naszej przestarzałej sieci przesyłowej może w przyszłości doprowadzić do spotęgowania zjawiska blackoutu. Należy więc liczyć się ze zwiększonymi nakładami na polską infrastrukturę przesyłową, a co za tym idzie na znaczny wzrost cen za energię elektryczną – podsumowuje Radosław Kaczmarek.
Największe blockouty na świecie
o Stany Zjednoczone (1965 r. i 2003 r.): około 40 milionów ludzi bez energii elektrycznej
o Włochy (2003 r.): 50 milionów ludzi bez energii elektrycznej
o Jawa/Bali (2005 r.): 100 milionów ludzi pozbawionych prądu.
Eksperci Elproject Group zawracają uwagę na fakt rosnącej podatności systemów energetycznych na działalność hackerów. Jako jeden z przykładów spowodowanego przez nich blackoutu podają cyberatak na ukraińską sieć energetyczną, który w grudniu 2015 r. pozbawił prądu 225 tys. osób na zachodzie Ukrainy. Zaatakowane zostały wtedy 3 lokalizacje dystrybucyjne oraz call center, na które przypuszczono atak DDoS.
Elproject Group to polska grupa. W jej skład wchodzi Elproject Polska Sp. z o.o., specjalizująca się w obszarze projektowania dla przedsiębiorstw z sektora energetycznego i elektrotechnicznego. Spółka zapewnia klientom kompleksowe wsparcie w zakresie planowania, projektowania i zabezpieczenia zaopatrzenia w energię podczas całego procesu budowlanego, jak również po jego zakończeniu.
Realizuje projekty z całego zakresu branży energetycznej, oświetlenia drogowego, teletechnicznej oraz instalacji elektrycznych w obiektach kubaturowych, w obiektach liniowych oraz specjalnego przeznaczenia. Posiada Niezależną Bazę Inspektorów Nadzoru – platformę internetową, umożliwiającą znalezienie firmom budowlanym wykwalifikowanych pracowników z uprawnieniami budowlanymi.
W skład grupy wchodzi również spółka PROECO Polska. Jej działalność skupiona jest na obszarze odnawialnych źródeł energii, głównie zielonej energii, wykorzystywanej do stacji ładowania samochodów elektrycznych. Spółka odpowiada za zaprojektowanie i uruchomieniu ponad 150 stacji ładowania samochodów elektrycznych w Polsce.
