European High Performance Computing Joint Undetaking z siedzibą w Luxemburgu wyłonił w drodze konkursu sześć państw, w których powstanie sieć komputerów kwantowych Unii Europejskiej. Krajami tymi są Niemcy, Francja, Hiszpania, Włochy, Czechy oraz Polska. Celem przedsięwzięcia, o łącznej wartości 100 mln EUR, jest umieszczenie i integracja na terenie tych krajów komputerów kwantowych z systemami superkomputerowymi.
Creotech Instruments znalazł się w grupie podmiotów, które stworzą taki komputer na terenie Polski. Instalacja, integracja i udostępnienie komputera kwantowego planowana jest w infrastrukturze HPC Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego (PCSS) afiliowanego przy Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN. Równolegle do niniejszego projektu zespół Creotech obecnie zaangażowany jest w powstanie pierwszego dużego komputera kwantowego dla Komisji Europejskiej. Realizacja tego projektu przebiega zgodnie z planem. Kilka dni temu spółka zawarła 4-letnią umowę ramową z KE, która zapewnia firmie dostęp do narzędzi finansowania przeznaczonych na realizację celów projektu.
Jestem bardzo dumny z tego, że po raz kolejny wiedza i doświadczenie ekspertów Creotech zostały docenione przez międzynarodowe środowisko, wyróżniając nas na tle pozostałych podmiotów działających na rodzimym rynku Deep Tech. Mogę już zdradzić, że mamy ogromną przyjemność współtworzyć projekt polskiego komputera kwantowego, który uruchomiony zostanie w ramach rozproszonej sieci komputerów kwantowych konstruowanej na terenie Niemiec, Francji, Hiszpanii, Włoch, Czech oraz Polski. Nasz zespół odpowiadać będzie za powstanie specjalistycznej elektroniki kontrolno-pomiarowej w infrastrukturze polskiego komputera kwantowego integrowanego z infrastrukturą superkomputera PCSS w Poznaniu, afiliowanym przy Polskiej Akademii Nauk. W społecznościach naukowych istnieje szereg ważnych zadań obliczeniowych, z którymi od lat zmagają się klasyczne superkomputery. Odpowiedzią na to mają być komputery kwantowe, między innymi wyłoniony projekt. Zbudowanie infrastruktury właśnie w Polsce przełoży się na długofalowy rozwój naszego kraju w obszarze przemysłowym, naukowym, a nawet społecznym. – mówi dr hab. Grzegorz Brona, Prezes Zarządu Creotech Instruments S.A.
Obliczenia kwantowe wykorzystujące wsparcie infrastruktury superkomputerowej i technologii HPC Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego (PCSS) umożliwi szereg badań naukowych oraz otworzy nowe możliwości dla innowacji przemysłowych. Program instalacji sześciu komputerów kwantowych w wymienionych lokalizacjach opiewa na kwotę 100 mln EUR. Warto podkreślić, że ogłoszenie Polski jako jednego z miejsc na mapie Europy wyposażonego w komputer kwantowy zbiegło się w czasie z ogłoszeniem laureatów tegorocznej Nagrody Nobla z fizyki. Zostali nimi Alain Aspect, John F. Clauser i Anton Zeilinger, którzy opracowali podstawy naukowe wykorzystania mechaniki kwantowej w obliczeniach i bezpiecznej komunikacji.
Wskazanie Polski i naszego ośrodka jako jednej z sześciu europejskich lokalizacji do budowy przełomowej klasyczno-kwantowej architektury superkomputera to dowód na to, że poziom naszego rozwoju, zaangażowania oraz wieloletnich doświadczeń spełnił wysokie wymagania stawiane przez Komisję Europejską w zakresie przełomowych technologii obliczeń i komunikacji kwantowej. PCSS od wielu lat reprezentuję Polskę w inicjatywie PRACE na rzecz współpracy w zakresie zaawansowanych obliczeń w Europie oraz realizuje strategiczne projekty z Polskiej Mapy Infrastruktury Badawczej obejmujące rozbudowę krajowych systemów superkomputerowych PRACE-LAB i PRACE-LAB2. Bardzo cieszymy się z faktu, iż udało nam się nie tylko zbudować silne konsorcjum projektowe, we współpracy polskiego środowiska naukowego i partnera biznesowego – firmy Creotech Instruments, ale włączyć również do współpracy ekspertów specjalizujących się w technologiach kwantowych z regionu Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Łotwy, Litwy, Słowenii, Węgier i Austrii. – mówi dr hab. inż. Krzysztof Kurowski z Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego, afiliowanego przy Instytucie Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk.
W 2019 r. zespół Creotech Instruments zapoczątkował produkcję elektroniki sterującej komputerami kwantowymi nowej generacji. Obecnie Creotech współtworzy najbardziej zaawansowany na rynku ekosystem sprzętowy do kontroli kubitów o nazwie Sinara, opracowywany wspólnie z wiodącymi grupami badawczymi, m.in. z Uniwersytetem w Oxfordzie.
Ponadto, od maja br., spółka zaangażowana jest w bardzo ważny z biznesowego punktu widzenia, projekt budowy pierwszego dużego komputera kwantowego dla UE. Przedsięwzięcie realizowane jest w ramach międzynarodowego konsorcjum, a Creotech Instruments jest jedynym podmiotem reprezentującym Europę Środkowo – Wschodnią. Wybór konsorcjum nastąpił z ramienia Komisji Europejskiej. Celem jego jest budowa 100-kubitowego komputera kwantowego do 2025 r. oraz uzyskanie gotowości technologicznej do budowy 1000-kubitowego rozwiązania do 2029 r.
Spodziewany budżet pierwszej – 3,5 letniej – fazy projektu wyniesie ok 18–20 mln EUR. Jego realizacja jest możliwa dzięki niedawno zawartej 4-letniej umowie ramowej z Komisją Europejską, która zapewnia spółce dostęp do narzędzi finansowania przeznaczonych na realizację celów projektu. Finansowanie będzie pochodzić z Quantum Flagship – programu dedykowanego rozwojowi technologii kwantowych w ramach Horyzontu Europa.
Szacuje się, że w 2026 r. wartość globalnego rynku komputerów kwantowych osiągnie wartość 1 mld USD, w porównaniu z 472 mln USD z 2021 r. (CAGR 30,2%).
