W dniach 25-26 marca 2024 r. w The Westin Warsaw Hotel odbędzie się 3. edycja Data Economy Congress – konferencji, na której eksperci omówią aspekty ekonomiczne, biznesowe, otoczenie rynkowe oraz regulacje prawne związane z gromadzeniem, przetwarzaniem i wykorzystaniem danych w organizacji.
W niniejszym artykule przedstawiamy najważniejsze zagadnienia poruszane podczas debaty w trakcie kongresu już w marcu b.r. W erze cyfrowej, gdzie dane są nowym złotem, ochrona tych cennych zasobów staje się priorytetem dla każdej organizacji. Współczesne cyberzagrożenia błyskawicznie ewoluują, a tradycyjne metody ochrony danych często okazują się niewystarczające. W tym dynamicznym środowisku, sztuczna inteligencja (AI) wyłania się jako potężne narzędzie w arsenałach ekspertów ds. cyberbezpieczeństwa. Już teraz można z całą pewnością stwierdzić, że:
• Wykorzystanie AI do analizy danych w celu wykrywania anomalii w zachowaniach użytkowników, a w konsekwencji cyberzagrożeń znacząco zmniejsza ryzyko naruszenia bezpieczeństwa danych organizacji.
• W obliczu stale ewoluujących ataków cyfrowych, zdolność uczenia maszynowego (ML) do adaptacji i reagowania na zarówno znane, jak i nieznane typy ataków czynią z niego kluczowe narzędzie w walce z cyberprzestępcami.
• Rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji (AI) będą odgrywać coraz większą rolę we wspieraniu działań na rzecz ochrony danych osobowych i weryfikacji zgodności z regulacjami.
• Przy obecnym stanie techniki, systemy AI nie są jeszcze w stanie w pełni zastąpić ekspertów od cyberbezpieczeństwa, jednak wkrótce może się to zmienić.
Znaczenie analizy behawioralnej dla cyberbezpieczeństwa organizacji
Wykorzystanie sztucznej inteligencji (AI) w cyberbezpieczeństwie, poprzez analizę danych behawioralnych użytkowników, staje się niezbędnym narzędziem w walce z cyberatakami. Dzięki analizie zachowań użytkowników organizacje są w stanie szybko zareagować na potencjalne incydenty, minimalizując tym samym ryzyko szkód w swoich systemach informatycznych i infrastrukturze. Tworząc modele zachowań użytkowników na podstawie historycznych i bieżących danych, AI może identyfikować próby nieautoryzowanego logowania, podejrzane próby zmiany hasła czy ataki typu phishing, gdzie użytkownicy są zwykle nakłaniani do ujawnienia swoich danych logowania.
W przypadku nieautoryzowanych prób dostępu do kont użytkowników AI może automatycznie zablokować tego typu działania w czasie rzeczywistym. Ponadto, na podstawie analizy behawioralnej sztuczna inteligencja jest w stanie zapobiec atakom z wykorzystaniem malware i ransomware, a także atakom typu insider threat czy zero-day. Z kolei, stałe monitorowanie ruchu sieciowego oraz zachowań w chmurze pozwala na szybkie rozpoznanie anomalii w sieci w przypadku ataków DDoS, ataków na infrastrukturę chmurową czy aplikacje webowe i podjęcie odpowiednich działań.
Jak widać, dzięki rozpoznawaniu wzorców zachowań sztuczna inteligencja jest w stanie skutecznie przeciwdziałać wielu rodzajom zagrożeń. Jednak warto zauważyć, że aby analiza behawioralna była skuteczna, niezbędna jest ciągła aktualizacja modeli i algorytmów AI, ponieważ cyberprzestępcy wciąż doskonalą swoje metody ataków. Dlatego też organizacje muszą inwestować nie tylko w technologie analizy zachowań, ale także w szkolenie personelu i utrzymanie systemów na bieżąco, aby efektywnie przeciwdziałać zmieniającym się zagrożeniom cybernetycznym. Niewątpliwie, wyzwaniem w wykorzystaniu AI do analizy danych behawioralnych jest zachowanie równowagi między bezpieczeństwem a prywatnością użytkowników.
W jaki sposób można wdrożyć analizę behawioralną AI do istniejących systemów cyberbezpieczeństwa w organizacji, i jakie wyzwania mogą się z tym wiązać?
Kluczem do sukcesu jest kompleksowe podejście – od dokładnej oceny bieżącego stanu bezpieczeństwa, poprzez wybór odpowiednich rozwiązań AI, aż po ich integrację z istniejącymi systemami. Ważne jest, aby pamiętać o ciągłym szkoleniu modeli AI oraz personelu, co gwarantuje, że systemy te będą skutecznie wykrywać i reagować na nowe rodzaje zagrożeń. Oczywiście, wiąże się to z pewnymi wyzwaniami, takimi jak kompatybilność technologiczna, prywatność danych, fałszywe alarmy, czy niedobór kompetencji. – komentuje Krzysztof Dyki, Prezes Zarządu, ComCERT S.A. z Grupy Asseco.
Uczenie maszynowe odpowiedzią na nowe typy cyberataków
W obliczu rosnącej liczby i złożoności cyberataków, uczenie maszynowe (ML) stało się kluczowym narzędziem w arsenale ekspertów ds. cyberbezpieczeństwa. Poprzez zastosowanie algorytmów ML, organizacje są w stanie automatycznie analizować ogromne wolumeny danych, wykrywając potencjalne zagrożenia, które mogą umknąć tradycyjnym metodom. Algorytmy te są m.in. wykorzystywane do identyfikacji nietypowych wzorców ruchu sieciowego, które mogą wskazywać na próby włamania czy inne działania złośliwe. Przykładem skutecznego zastosowania ML w walce z cyberzagrożeniami jest wykorzystanie modeli do wykrywania ataków typu phishing i malware.
Algorytmy ML potrafią z dużą precyzją identyfikować podejrzane wiadomości e-mail i pliki, co znacząco podnosi poziom bezpieczeństwa organizacji. Kolejnym przykładem są systemy IDS/IPS (Intrusion Detection/Prevention Systems), które coraz częściej wykorzystują ML do szybszego i dokładniejszego wykrywania naruszeń. Co więcej, oprócz „klasycznych” przykładów niwelowania zagrożeń w oparciu o ML takich jak analiza behawioralna użytkowników czy ruchu sieciowego, obecnie coraz więcej organizacji wykorzystuje uczenie maszynowe w technologii biometrycznej, czyli do rozpoznawania twarzy oraz linii papilarnych, aby jeszcze lepiej chronić dostęp do danych.
Mimo tych sukcesów, uczenie maszynowe w cyberbezpieczeństwie nadal napotyka wyzwania. Jednym z nich jest interpretowalność modeli AI, która jest kluczowa w kontekście dokładnego zrozumienia i reagowania na wykryte zagrożenia. Innym problemem jest potrzeba ciągłej aktualizacji modeli, aby mogły one skutecznie przeciwdziałać stale ewoluującym strategiom atakujących.
Wykorzystanie AI w działaniach na rzecz ochrony danych osobowych i weryfikacji zgodności z regulacjami
W dobie cyfryzacji i rosnących obaw o prywatność, sztuczna inteligencja staje się nieocenionym narzędziem w ochronie danych osobowych i zapewnianiu zgodności z regulacjami takimi jak Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych (RODO). AI umożliwia automatyzację złożonych procesów kontroli zgodności, co jest szczególnie ważne w organizacjach przechowujących i przetwarzających duże ilości danych osobowych. Poprzez zastosowanie algorytmów uczenia maszynowego, systemy mogą skutecznie analizować dokumentację i procedury wewnętrzne, weryfikując ich zgodność z obowiązującymi przepisami.
Jedną z kluczowych ról AI w ochronie danych osobowych jest automatyzacja procesów wykrywania wycieków i nietypowych zachowań, które mogą wskazywać na naruszenie bezpieczeństwa danych. Wspomniane już techniki takie jak analiza behawioralna i uczenie maszynowe pozwalają na szybsze identyfikowanie zagrożeń i reagowanie na nie, co jest niezbędne dla zapewnienia ochrony danych w czasach, gdy tradycyjne metody bezpieczeństwa często nie wystarczają. Narzędzia AI są również wykorzystywane do zaawansowanego szyfrowania danych, co zwiększa ich bezpieczeństwo podczas przesyłania i przechowywania.
Jednakże wykorzystanie AI w ochronie danych osobowych i weryfikacji zgodności z regulacjami nie jest wolne od wyzwań. Istotnym zagadnieniem jest zapewnienie, że same systemy AI działają zgodnie z przepisami o ochronie danych i nie naruszają prywatności użytkowników.
Jakie są główne wyzwania związane z wdrożeniem AI w procesach weryfikacji zgodności z regulacjami takimi jak RODO, i jak organizacje mogą je przezwyciężać?
Wdrożenie AI w procesach weryfikacji zgodności z RODO niesie ze sobą wyzwania, głównie związane z błędną klasyfikacją przez modele AI, co może prowadzić do naruszeń regulacji oraz braku zaufania pracowników do wyników generowanych przez AI. Istotne będzie również zapewnienie transparentności działania systemów AI i ochrona prywatności danych. Niezbędnym będzie zintegrowanie AI z systemami zarządzania danymi w sposób zgodny z RODO, szczególnie w kontekście wyjaśnialności procesów decyzyjnych AI. Wymaga to zarówno dogłębnej analizy przetwarzania danych osobowych przez AI, jak i wdrożenia mechanizmów kontroli. Ważna jest również ciągła edukacja personelu i współpraca z ekspertami z zakresu AI oraz ochrony danych. Działając w taki sposób, organizacje mogą efektywnie wykorzystać potencjał AI w procesach weryfikacji zgodności, jednocześnie respektując przepisy o ochronie danych. – mówi Krzysztof Dyki, Prezes Zarządu, ComCERT S.A. z Grupy Asseco.
Cyberbezpieczeństwo bez nadzoru człowieka – czy jest możliwe?
Nie ma wątpliwości, że systemy AI mogą znacząco przyspieszyć proces reagowania na cyberzagrożenia, automatyzując decyzje i działania, które tradycyjnie wymagałyby interwencji człowieka. Algorytmy sztucznej inteligencji są zdolne do analizowania ogromnych ilości danych w czasie rzeczywistym, identyfikując nietypowe wzorce ruchu, które mogą wskazywać na próby ataków cybernetycznych. Wykazują one szczególnie wysoką skuteczność w wykrywaniu rutynowych zagrożeń takich jak powszechne typy malware’u czy phishing’u, a także w przypadku ataków, które wymagają natychmiastowej reakcji takich jak DDoS.
Jednak, wciąż problemem pozostają fałszywe alarmy, niewykryte w porę zagrożenia, a także zdolność adaptacji systemu do nowych typów ataków. Cyberzagrożenia nieustannie ewoluują, dlatego algorytmy AI muszą być nie tylko reaktywne, ale także proaktywne, ciągle ucząc się nowych schematów i metod ataku. W tym kontekście, nadzór i wiedza ekspercka są niezbędne do zapewnienia, że systemy automatyczne są skuteczne i aktualne. Ponadto, nadzór człowieka wciąż jest konieczny w przypadkach, które wymagają decyzji strategicznych, zarządzania ryzykiem i analizy sytuacji wykraczających poza zakres wiedzy i możliwości sztucznej inteligencji.
Dlatego, aby stworzyć skuteczną i kompleksową strategię obrony organizacji przed cyberzagrożeniami, automatyczne rozwiązania powinny być jedynie wsparciem dla specjalistów w dziedzinie cyberbezpieczeństwa. Nie ma jednak wątpliwości, że w przyszłość wraz ze wzrostem zaawansowania możliwości sztucznej inteligencji rola człowieka w cyberbezpieczeństwie będzie się zmniejszała.
