Stabilność ukraińskiego Internetu pozytywnie zaskakuje ekspertów na całym świecie. Infrastruktura nad Dnieprem doskonale sprawdza się od pierwszego dnia wojny. Jakie wnioski możemy wyciągnąć, przyglądając się polskiej infrastrukturze internetowej?
W ciągu ostatniego półtora roku ukraiński segment internetu nie tylko stał się krytyczny z punktu widzenia globalnej sieci, ale można również powiedzieć, że stał się prawdziwym polem bitwy, w której niemal codziennie użytkownicy i dostawcy muszą bronić swoich zasobów. Dodatkowo, ciągłe doskonalenie jakości infrastruktury i sieci przy dość niskich cenach dla użytkowników końcowych może nasuwać pytanie, czy ukraińska sieć po zakończeniu wojny nie będzie po prostu najlepiej przygotowana na wyzwania przyszłości w Europie a nawet na świecie?
Ukraińska sieć jest przykładem dobrej współpracy podmiotów lokalnych i międzynarodowych. Na ile sytuacja w Ukrainie może stać się rodzajem przewodnika najlepszych praktyk dla globalnych operatorów telekomunikacyjnych? Inaczej mówiąc, w jaki sposób najlepiej przygotować się na wyzwania przyszłości? Olena Lutsenko, dyrektor zarządzająca RETN Ukraina i regionu Morza Czarnego, wskazuje kilka obszarów, które na pewno mogą pomóc w przypadku kryzysu, i niekoniecznie musi to być konflikt zbrojny.
Pierwsza kwestia to zabezpieczenie przed przerwami w dostawach prądu i niezależność energetyczna. W połowie 2023 roku ponad 90% z 34 tys. ukraińskich stacji bazowych było wyposażonych w baterie, a około 10% w generatory. Każdy z operatorów stale poprawia wyposażenie, dlatego wskaźniki przygotowania na przerwy w dostawach energii z każdym miesiącem są coraz wyższe.
Kolejnym czynnikiem wspierającym odporność na sytuacje kryzysowe jest stosowanie możliwie najbardziej innowacyjnych rozwiązań sprzętowych i sieciowych. Do lutego 2022 roku sieć światłowodowa w Ukrainie był jednym z niezaprzeczalnych atutów tej sieci, ponieważ sieć optyczna była rozwinięta na ponadprzeciętnym poziomie w skali europejskiej. W chwili wybuchu wojny zapotrzebowanie na przepustowość sieci wzrosło bardzo szybko. Wcześniejsze inwestycje w przesyły o dużej przepustowości, np. udostępnienie usługi Nx400G w europejskiej sieci RETN, okazały się bardzo przydatne w tej sytuacji. Z kolei mali lokalni operatorzy zwiększyli nakłady na rozbudowę swoich sieci i pokrywanie kolejnych obszarów siecią światłowodową, dostarczając szybki internet do użytkowników końcowych z wykorzystaniem technologii PON.
W 2022 roku RETN ogłosił uruchomienie nowej, niezależnej trasy DWDM z Łucka do miasta Monastryszcze na południe od Kijowa, dzięki czemu powstała dodatkowa możliwość transmisji ruchu internetowego z południa Ukrainy, zapewniającej bezpośrednie, krótkie połączenie Odessy, Mikołajowa i Polski.
Niezwykle ważną rolę odgrywa cyberbezpieczeństwo, które w przypadku Ukrainy jest, mówiąc bez przesady, sposobem na przetrwanie i walkę. Dla Ukrainy wojna cybernetyczna nabrała krytycznego znaczenia, a jednocześnie pokazała światu potencjał tamtejszych specjalistów i jakość stosowanych technologii. Największym zagrożenie dla internetu w Ukrainie są w tym momencie ataki DDoS na strony internetowe i infrastrukturę. W odpowiedzi na to rząd w Kijowie podjął stosowne działania. Utworzono specjalną jednostkę ds. cyberbezpieczeństwa i wprowadzono szereg nowych zabezpieczeń. Z kolei dostawcy Internetu zalecają każdej firmie wśród swoich odbiorców, aby nie zaniedbywała narzędzi ochrony telekomunikacji przed atakami DDoS i innymi zagrożeniami, a także odpowiedniego tworzenia kopii zapasowych swoich danych.
Czy Polska infrastruktura jest wystarczająco dobra?
Przyjrzyjmy się, na ile te same kwestie pozostają aktualne dla branży internetowej w Polsce. Czy jesteśmy przygotowani na kryzys, i jakie sytuacje nam mogą zagrozić w pierwszej kolejności?
Ciągłość zasilania dotyczy przede wszystkim centrów danych, oraz głównych tras światłowodowych. Standardem jest stosowane tam dwutorowe zasilanie zabezpieczone odpowiednimi zasilaczami bezprzerwowymi z dużymi bateriami akumulatorów oraz oczywiście generatory prądu. Duzi operatorzy tworzący i utrzymujący infrastrukturę krytyczną nie mogą sobie pozwolić na brak tego rodzaju zabezpieczeń. Można zaobserwować pozytywny trend wdrażania podobnych rozwiązań również wśród mniejszych operatorów, oraz w infrastrukturze własnej firm. Zaskakująco często mamy do czynienia z niewielkimi przerwami dostaw prądu w dużych ośrodkach. Elementy infrastruktury, które są lokalizowane w mniejszych miastach, a nawet z dala od miast czy osiedli, mogą być narażone na poważniejsze przerwy w dostawie energii. Wówczas zabezpieczenie jest naprawdę niezbędne. – mówi Piotr Polanowski, Technical Manager w regionie Europy Środkowej w RETN.
Czy sieć internetowa w Polsce jest innowacyjna? „Oczywiście tak – odpowiada Piotr Polanowski. Rozwój sieci szkieletowej oraz tej, którą na swoje potrzeby rozwijają lokalni operatorzy, opiera się na najnowszych technologiach. Tak się dzieje, ponieważ najbardziej intensywny rozwój infrastruktury w Polsce miał miejsce wówczas, gdy były już dla nas dostępne technologie, które nadal uważane są za najlepsze. Łącza światłowodowe dla gospodarstw indywidualnych są powszechne nie tylko w wielkich miastach, ale coraz częściej i na wsi oraz w obszarach podmiejskich.
Wg danych publikowanych przez ookla.com w zeszłym roku, 63,3% gospodarstw w Polsce ma dostęp do łącza światłowodowego. Tylko od dostawców oraz zapotrzebowania odbiorcy zależy, jakie usługi będą dostarczane. Z kolei w przypadku połączeń w sieci szkieletowej najlepsze dostępne technologie przydają się do stworzenia takich rezerw w przepustowości, aby w przypadku awarii czy kryzysu mogły zastąpić inne łącza w celu utrzymania ciągłości usług”.
Jak szybko poprawia się wydajność Internetu w Polsce pokazują dane publikowane przez portal statista.com. W 2023 roku średnia prędkość pobieranych danych w Polsce wg portalu w oparciu o pomiary wykonywane przez serwis Speedtest to 133Mb/s. (Rok wcześniej było to 95,8Mb/s). W III kwartale 2023 r., pośród dużych miast największa średnia prędkość była osiągalna we Wrocławiu (163,04Mb/s), Poznaniu (158,69 Mb/s) i Krakowie (150,10 Mb/s).
Cyberbezpieczeństwo jest rzeczywiście kluczowe. Usługi RETN polegają na udostępnieniu klientowi transmisji za pośrednictwem własnej sieci DWDM, pomiędzy dwoma punktami w różnych częściach kraju czy kontynentu. Taka transmisja jest całkowicie odseparowana od publicznego internetu, co zapewnia bardzo wysoką stabilność, i praktycznie eliminuje ryzyka związane z atakami.
Ekskluzywne, prywatne łącza są całkowicie odseparowane od publicznie dostępnego internetu, zatem kwestia zabezpieczenia jest niejako rozwiązana poprzez charakter tej usługi. Inny problem to ataki DDoS. Są one realnym zagrożeniem, dlatego również dysponujemy rozwiązaniami, które są skutecznym zabezpieczeniem przed tego rodzaju niebezpieczeństwem. Oczywiście oferujemy je naszym klientom. Jak należy ocenić przygotowanie polskiej sieci na zagrożenia? Mogę zapewnić, że świadomość dobrych praktyk, oraz przygotowanie na wypadek zaistnienia sytuacji kryzysowej jest w branży operatorów sieci szkieletowych bardzo wysoka. W RETN staramy się utrzymywać najwyższe standardy, oraz aktywnie wspieramy przygotowanie użytkowników polskiej sieci internetowej na wszelkiego rodzaju zagrożenia. – podsumowuje Piotr Polanowski.
