Są takie technologie, które wkraczają do naszego życia niemal niezauważalnie, są też takie, które wchodząc, wyważają drzwi. Przełomem było pojawienie się internetu, potem smartfona, a w ostatnim czasie – sztucznej inteligencji (AI). Rewolucje technologiczne różni wiele, ale łączy jedna cecha: nie mamy pojęcia, czym staną się dla nas za kilkadziesiąt lat.
Znaczenie sztucznej inteligencji w naszym życiu było zupełnie inne w 2022 roku, inne rok później, a dzisiejsze będzie aktualne najprawdopodobniej nie dłużej, niż przez kilkanaście miesięcy. Od momentu pojawienia się tematu AI powszechnie w mediach (a później w codziennych rozmowach) wiele zmieniło się w jej postrzeganiu, zastosowaniach, kierunkach rozwoju i prognozach. Mimo to, sztuczna inteligencja wywalczyła sobie tak mocną pozycję, że stała się nieodłącznym elementem rzeczywistości i planowania działań w niemal wszystkich sferach naszego życia: od edukacji, przez biznes, politykę, kulturę i sztukę, po rozrywkę.
Producenci urządzeń elektronicznych – nie tylko komputerów, czy smartfonów, ale także np. lodówek czy pralek – odmieniają dziś sztuczną inteligencję przez wszystkie przypadki i starają się podkreślać jej zastosowanie wszędzie tam, gdzie to możliwe. Czasem jest to działanie nieco na wyrost, ale widać, że klienci są tym zainteresowani i wierzą, że urządzenia wykorzystujące AI mogą skuteczniej i efektywniej spełniać swoje role. W tej branży przyszłością jest zapewne stosowanie modeli sztucznej inteligencji w zamkniętych systemach, dedykowanych do rozwiązywania konkretnych zadań, co zresztą jest także trendem w innych dziedzinach gospodarki. Z czasem AI przestanie jednak być wyróżnikiem, a stanie się standardowym rozwiązaniem i branża będzie musiała znaleźć kolejny chwyt marketingowy. – ocenia Filip Kałas z Komputronik.
O czym dziś dyskutuje świat w kontekście AI i w jakim kierunku zmierza rozwój sztucznej inteligencji w połowie 2024 roku? Oto cztery główne trendy i lista najbardziej interesujących zastosowań AI w najbliższym czasie.
Postęp kwantowy
Świat pracuje nad powszechnie dostępnymi komputerami kwantowymi. Właściwości obliczeń kwantowych, takie jak superpozycja, splątanie i interferencja, pozwalają na przetwarzanie danych na niespotykaną dotąd skalę i z niewiarygodną prędkością.
Te unikalne cechy sprawiają, że obliczenia kwantowe mają potencjał zrewolucjonizowania modeli AI, umożliwiając im analizę jeszcze większych zbiorów danych i rozwiązywanie złożonych problemów, które były dotychczas niemożliwe do rozwiązania przy użyciu tradycyjnych komputerów w rozsądnym czasie. Obliczenia kwantowe w połączeniu ze sztuczną inteligencją, znane jako Quantum AI, będą stanowiły kolejny przełom w technologii informacyjnej.
Cyberbezpieczeństwo
W miarę jak cyberzagrożenia stają się coraz bardziej zaawansowane, integracja sztucznej inteligencji z systemami cyberbezpieczeństwa będzie nabierać znaczenia. Algorytmy uczenia maszynowego będą odgrywać kluczową rolę w wykrywaniu i reagowaniu na dynamicznie zmieniające się zagrożenia w czasie rzeczywistym. Dzięki temu proaktywnemu podejściu, organizacje będą mogły znacznie wzmocnić swoje mechanizmy obronne, skutecznie identyfikować potencjalne luki bezpieczeństwa oraz chronić wrażliwe dane.
Uczenie maszynowe umożliwi również przewidywanie i neutralizowanie cyberzagrożeń, zanim zdążą one wywołać poważne szkody. Organizacje, które zainwestują w AI, zyskają zdolność do lepszego zarządzania ryzykiem oraz szybszego i bardziej efektywnego reagowania na incydenty zagrożenia bezpieczeństwa.
Wyjaśnialna sztuczna inteligencja (XAI)
Większość modeli AI działała dziś na zasadzie “black box”: użytkownik wprowadza do systemu dane wejściowe i otrzymuje wynik, nie mając wiedzy, w jaki sposób wynik został osiągnięty. Systemy sztucznej inteligencji stają się coraz bardziej złożone, są coraz szerzej stosowane, co prowadzi do konieczności posiadania mechanizmów, które umożliwiają ich transparentność i zrozumiałość.
Wyjaśnialna sztuczna inteligencja (XAI) zyskuje na znaczeniu jako kluczowy trend, który ma doprowadzić do tego, że modele uczenia maszynowego zaczną dostarczać klarownych wyjaśnień swoich decyzji. W miarę jak technologia AI będzie się rozwijać, rola XAI będzie rosła. Firmy, które zainwestują w wyjaśnialność swoich systemów AI, będą miały przewagę konkurencyjną, ponieważ będą mogły lepiej integrować te systemy z innymi procesami biznesowymi i łatwiej zdobywać zaufanie klientów. Przejrzystość i interpretowalność staną się standardem.
Etyka i regulacje AI oraz AGI
Z rosnącym wpływem AI na życie ludzi, rośnie również świadomość określenia etycznych ram jej rozwoju. Problem uprzedzeń algorytmicznych i prywatności to (obok przejrzystości działania systemów) kluczowe kwestie, które wymagają uwagi. W odpowiedzi na te wyzwania, wiele organizacji i rządów na całym świecie wprowadza regulacje mające na celu zapewnienie, że rozwój AI będzie odbywać się w sposób odpowiedzialny i zrównoważony.
Wprowadzenie ram etycznych staje się również niezbędne w trakcie dyskusji (i prac) nad stworzeniem ogólnej sztucznej inteligencji (Artificial General Intelligence – AGI), która będzie zdolna do wykonywania dowolnych zadań intelektualnych na poziomie człowieka. Choć AGI wciąż pozostaje w sferze teoretycznych rozważań, postępy w uczeniu maszynowym, neurobiologii i innych dziedzinach przybliżają nas do tego celu. AGI ma potencjał, aby zmienić nasz świat, ale jednocześnie stawia wielkie dodatkowe wyzwania związane z bezpieczeństwem i etyką.
Zastosowania AI
Na czele najciekawszych, bo najbliższych nam, zastosowań AI stoi sztuczna inteligencja wkraczająca do medycyny. Systemy uczą się rozpoznawać wzorce w danych z badań obrazowych, takich jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, co pozwala na wczesne wykrywanie chorób nowotworowych, chorób serca i innych schorzeń. Ponadto, AI wspiera procesy badawcze, przyspieszając odkrywanie nowych leków m.in. poprzez analizę struktury białek i interakcji chemicznych.
Rozwój AI leży u podstaw dynamicznego rozwoju pojazdów i systemów autonomicznych. Niewymagające sterowania samochody, drony czy roboty magazynowe mogą operować z minimalnym nadzorem ludzkim, co już dziś zmienia transport, logistykę i przemysł, prowadząc do zwiększenia efektywności, obniżenia kosztów i poprawy bezpieczeństwa, także na drogach. Sztuczna inteligencja przynosi realne korzyści w zakresie automatyzacji procesów, optymalizacji produkcji i zarządzania zasobami. Inteligentne systemy monitorują linie produkcyjne, diagnozują problemy w czasie rzeczywistym i przewidują awarie, co pozwala m.in. na minimalizację przestojów.
Sztuczna inteligencja wkracza do rozrywki, sztuk i nauki. Modele generatywne, takie jak Generative Adversarial Networks (GANs) i VAE (Variational Autoencoders), tworzą realistyczne obrazy, dźwięki i teksty. Pomagają tworzyć nie tylko zapierające dech w piersiach światy w grach wideo, ale także umożliwiają symulowanie realnych procesów w wirtualnych środowiskach treningowych.
Trendy i zastosowania, o których dziś mówimy, mają niezwykłą siłę ekspansji, ale są zaledwie wierzchołkiem góry lodowej pod nazwą ‘sztuczna inteligencja’. Obecnie wyzwaniem nie jest już poszukiwanie zastosowań modeli AI, a zachowanie równowagi między wykorzystaniem jej potencjału technologicznego, zagwarantowaniem odpowiednich ram etycznych i prawnych oraz dbałością o bezpieczeństwo i prywatność jednostki. To jest czas, gdy układamy reguły współżycia ze sztuczną inteligencją, ale musimy to robić bardzo szybko, ponieważ jej rozwój jest znacznie szybszy, niż nasze działania mające na celu narzucenie odpowiednich reguł jej producentom i operatorom. – tłumaczy Paulina Głowacka z Collegium Da Vinci w Poznaniu.
AI wkroczyła do naszego życia i nigdzie się stąd nie ruszy, więc przypilnujmy, by przestrzegała zasad, była grzeczna, miła i pomocna.
