Maciej Balsewicz, Founder & Managing Partner w bValue Fund, w rozmowie z ISBtech na temat perspektyw rozwoju innowacyjnych projektów technologicznych w Polsce z udziałem funduszy Private Equity i Venture Capital.
W trzecim kwartale br. europejskie firmy technologiczne pozyskały 11 mld euro finansowania w ramach 891 transakcji. W tym samym czasie w Polsce odnotowano 27 transakcji o łącznej wartości ok. 43 mln euro. To między innymi efekt braku rozwiązań o charakterze systemowym. W tym samym czasie inne europejskie kraje coraz prężniej działają na rzecz usprawnień.
„Włosi zmieniają swoje prawo w celu efektywniejszego wspierania innowacji – inwestorzy prywatni mogą odliczyć od podstawy opodatkowania do 65 proc. kosztu inwestycji w firmę w ciągu pierwszych trzech lat jej istnienia. Pojawiła się również konieczność inwestowania przez włoskie OFE w lokalne fundusze, jeśli chcą utrzymać zwolnienia podatkowe. Brytyjski rząd ogłosił w ostatnim czasie największy historycznie plan reform zmierzających do zmobilizowania ponad 80 mld funtów z funduszy emerytalnych na rzecz inwestycji w nowy biznes oraz krytyczną infrastrukturę. W Estonii inwestycja funduszy emerytalnych SEB zwiększy potencjał inwestycyjny funduszu Superangel do blisko 40 mln euro” – komentuje Maciej Balsewicz, Founder & Managing Partner w bValueFund.
Inwestycje ze środków publicznych są bezsprzecznie kołem napędowym rozwoju sektora Private Equity i Venture Capital. Choć jest on w polskich realiach na wczesnym etapie rozwoju, to ma znaczący wpływ na rozwój innowacji. Luka finansowania, z którą mamy do czynienia w naszym kraju od wielu miesięcy, może skutkować długofalowymi konsekwencjami dla gospodarki. Związane jest to z perspektywą odpływu prywatnego kapitału z rynku.
Dziś inwestycje w fundusze VC per capita na polskim rynku są ok. 40 razy mniejsze niż w Estonii, ok. 18 razy mniejsze niż w Finlandii i ok. 10 razy mniejsze niż we Francji – lidera innowacji w Europie. Tymczasem to właśnie lokalne fundusze odgrywają kluczową rolę we wspieraniu mniejszych firm, które umożliwiają transfer technologii.
„W ostatnim roku polskie instytucje jako tzw. Limited Partners [inwestorzy funduszy] zaskakująco chętnie inwestowały w fundusze zagraniczne. Te ostatnie nie mają jednak żadnego interesu, by wspierać rozwój polskich technologii. Podobnie jest w przypadku dużych globalnych inwestorów typu greenfield, którzy są skupieni na eksploatacji kapitału know-how oraz doświadczenia małych i średnich firm z Polski. Polskie innowacje mają potencjał by przyciągać zagraniczny kapitał, ale potrzebują rozpędu na wczesnym etapie – wyjaśnia Maciej Balsewicz.
Brak rozwoju krajowych technologii z globalnymi perspektywami jest równoznaczny z budowaniem, na jeszcze większą niż dotychczas skalę, zależności od innych krajów. To również perspektywa zaprzepaszczenia kapitału know-how i doświadczenia zbudowanego przez ostatnią dekadę z udziałem funduszy PE/VC.
„Bez szeroko pojętych innowacji nie ma mowy o konstruktywnej odpowiedzi na wyzwania wielu branż związanych między innymi z cyberbezpieczeństwem, ale też zieloną transformacją energetyczną. Potencjał innowacji jest jednak znacznie szerszy, o czym świadczą również polskie projekty adresujące istotne kwestie społeczne, jak choćby platforma psychoedukacyjna Wellbee, w rozwój której jesteśmy zaangażowani. Misją Wellbee od początku istnienia było ułatwienie Polakom dostępu do profesjonalnego wsparcia terapeutycznego. W ciągu kilku lat ten podmiot stał się jednym z liderów rynku wellbeing w Polsce. Dziś współpracuje z ponad 300 wykwalifikowanymi specjalistami, oferując usługi z zakresu psychoterapii, psychiatrii, psychoedukacji, psychodietetyki, seksuologii, rozwoju osobistego, interwencji kryzysowej, terapii uzależnień czy psychologii sportu – mówi Maciej Balsewicz.
W Polsce, mimo ponad 50 wyspecjalizowanych i aktywnych w obszarze PE/VC podmiotów, mamy zasadniczo tylko jeden fundusz dla funduszy (PFR), który na finansowanie branży dysponuje środkami rzędu ok. 2-3 mld zł. To kropla w morzu potrzeb. Szukając inspiracji do zmian warto odwołać się do Francji, która stała się liderem innowacji w Europie. Na tamtejszym rynku rolę koordynatora aktywizującego i konsolidującego inwestorów instytucjonalnych przejął Bpifrance. Ten podmiot był odpowiedzialny za realizację Programu Tibi 1, ukierunkowanego na zwiększenie zdolności finansowania firm technologicznych przez efektywne wykorzystanie oszczędności inwestorów instytucjonalnych. Słuszność tej inicjatywy potwierdza przeznaczenie na drugą edycję
programu dwukrotnie większych środków (6 mld euro).
„Między 2022 i 2023 rokiem wartość transakcji VC w Polsce spadła z 772 do 472 mln euro. Dla porównania, inwestycje VC we Francji w 2023 roku wyniosły 10,8 mld euro. W krajach bałtyckich 856 mln euro. Za zasadne w kontekście polskiego rynku wydaje się skonsolidowanie środków dla kapitału prywatnego w 1-2 funduszach dla funduszy, które w sposób profesjonalny i transparentny rozdysponowywałyby środki do polskich zespołów, w oparciu o przeszłe wyniki takich funduszy. Potencjał jest ogromny, ale dziś, być może bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, potrzeba nam stabilnego i zrównoważonego napływu kapitału publicznego i prywatnego. Bez tego jako kraj będziemy tkwić w pułapce średniego wzrostu – podsumowuje Maciej Balsewicz.
W ostatnim czasie wdrożenie konkretnych zmian w celu przyciągnięcia prywatnego kapitału i zwiększenia tej klasy aktywów w rozwoju polskiego sektora nowych technologii postulowali przedstawiciele Rady Polskich Przedsiębiorców, działającej przy Pracodawcach RP.
bValue Fund to fundusz inwestycyjny z obszaru growth equity, specjalizujący się we wspieraniu technologicznych i opartych na technologii biznesów w Europie Środkowo-Wschodniej. Zarządza funduszami o wartości 120 mln EUR, inwestując 5-15 mln euro w liderów regionalnych z potencjałem międzynarodowego rozwoju. Dzięki grupie ekspertów bValue Bench, firma oferuje wsparcie strategiczne i operacyjne dla swoich inwestycji. W ostatnim okresie fundusz growth zainwestował w spółki Sportano oraz Hostersi, a fundusz seed jest jednym z pierwszych inwestorów w ponad 30 startupach w regionie, takich jak np. Tidio, Spin.ai i Fluentbe.
