Scanway rozpoczyna współpracę z amerykańskim Intuitive Machines. W ramach otrzymanego wczoraj zamówienia polska spółka dostarczy instrument optyczny do mapowania powierzchni Księżyca. Start misji z udziałem teleskopu Scanway planowany jest do końca 2025 roku. To pierwsze komercyjne zamówienie w historii polskiego sektora kosmicznego, w którym polska firma dostarczy instrument optyczny do misji związanej z eksploracją Księżyca.
Plan ustanowienia na Księżycu trwałej obecności człowieka napędza globalne inwestycje w misje załogowe, obserwacyjne oraz robotyczne, które zbudują infrastrukturę orbitalną i transportową. Scanway dokonuje historycznego wydarzenia dla polskiego sektora kosmicznego – w przyszłym roku teleskop opracowany i dostarczony przez nasz zespół poleci na Księżyc w amerykańskim prywatnym satelicie. To dla nas z jednej strony duży kamień milowy, ponieważ dopełniamy naszą ofertę o rozwiązania wykraczające poza domenę EO (Earth Observation), a z drugiej – kolejny raz udowadniamy kompetencje w zakresie zaawansowanych instrumentów optycznych. To nasza oferta została wybrana spośród globalnej konkurencji. Łączymy zatem siły z kolejnym wiodącym w swojej dziedzinie podmiotem i tym razem jest to obszar eksploracji Księżyca. Chcemy być jednym z kluczowych partnerów w rosnącej liczbie misji księżycowych w najbliższej dekadzie i stać się ważnym ogniwem tego perspektywicznego rynku i jego łańcucha wartości – komentuje Jędrzej Kowalewski, prezes zarządu Scanway.
Polsko–amerykańska eksploracja Księżyca
Otrzymane 19 grudnia 2024 roku zamówienie jest elementem inicjatywy Lunar Data Network (LDN) Intuitive Machines, wspierającej budowę kompleksowej infrastruktury księżycowej dla przyszłych misji na Księżyc i w dalszą eksplorację kosmosu. Teleskop dostarczony przez Scanway posłuży do mapowania Księżyca, w tym wykrywania minerałów na jego powierzchni z wykorzystaniem technologii optycznych (ładunek optyczny Scanway będzie elementem pierwszego satelity wysyłanego w ramach Lunar Data Network). Satelita Intuitive Machines, wyposażony w zmodyfikowaną wersję jednego z przygotowywanych aktualnie teleskopów spółki, będzie poruszał się na orbicie eliptycznej w odległości od 500 km do 2800 km od powierzchni Księżyca.
Intuitive Machines to wiodąca amerykańska firma zajmująca się eksploracją kosmosu i budową infrastruktury księżycowej. Specjalizuje się w tworzeniu zaawansowanych lądowników księżycowych, systemów komunikacji cislunarnej oraz rozwoju usług nawigacyjnych dla misji kosmicznych. W lutym 2024 roku zapisała się w historii jako pierwsza prywatna organizacja, która wylądowała na Księżycu. Wizją firmy jest wspieranie komercjalizacji przestrzeni kosmicznej poprzez innowacyjne technologie i współpracę z sektorem prywatnym oraz publicznym. Intuitive Machines rozwija infrastrukturę, która otwiera nowe możliwości dla eksploracji Księżyca, kosmosu i przyszłych misji międzyplanetarnych.
Amerykański podmiot odgrywa kluczową rolę w programie NASA Commercial Lunar Payload Services (CLPS), mając na swoim koncie trzy kontrakty na dostarczanie ładunków na powierzchnię Księżyca: IM-1 (zrealizowany), IM-2 (2025) i IM-3 (2026). We wrześniu 2024 roku firma podpisała z NASA kontrakt o wartości do 4,82 mld USD na świadczenie usług komunikacyjnych i nawigacyjnych dla misji w regionie bliskiego kosmosu, obejmującym obszar od powierzchni Ziemi po przestrzeń poza Księżycem. Spółka jest notowana na NASDAQ, jej kapitalizacja wynosi ok. 1,9 mld USD (na dzień 19.12.2024), a kurs akcji wzrósł od początku 2024 roku o ok. +400%.
Przygotowanie teleskopu do misji księżycowej to wymagające przedsięwzięcie technologiczne, które wiąże się z koniecznością precyzyjnego spełnienia rygorów środowiskowych i funkcjonalnych. Jest to znaczący krok w dostosowaniu naszych produktów do pracy poza niską orbitą ziemską. W przypadku zamówienia od Intuitive Machines dodatkowym wyzwaniem jest presja czasu – instrument musi być gotowy i wysłany na pokładzie amerykańskiego satelity do końca 2025 roku, aby rozpocząć obserwacje Księżyca. Dzięki przeprowadzeniu szczegółowej analizy wymagań oraz odniesieniu projektu do ponad 50 wcześniej opracowanych przez Scanway układów optycznych o różnorodnych parametrach i zastosowaniach, mogliśmy skrócić ścieżkę badawczo-rozwojową. Wykorzystując doświadczenie z prac nad atermalizowanymi teleskopami zwierciadlanymi, dostarczymy autorskie rozwiązanie multispektralne, spełniające potrzeby misji – mówi Michał Zięba, chief technology officer w Scanway.
Realizacja zamówienia będzie miała pozytywny wpływ na wyniki finansowe Scanway w 2025 roku w spodziewanej skali rzędu kilkuset tysięcy USD. Współpraca z Intuitive Machines może być rozszerzana w przyszłości, w tym z wykorzystaniem wsparcia instytucji europejskich i/lub krajowym, w celu umieszczenia kolejnych instrumentów na nowych satelitach IM lecących na Księżyc.
Scanway S.A. od kilku lat aktywnie wspiera rozwój ekonomii kosmicznej. Rozwiązania optyczne spółki znalazły się w najważniejszych europejskich i polskich misjach kosmicznych 2024 roku. Firma realizuje jedne z największych w Polsce kontrakty na urządzenia kosmiczne (w tym dla klientów komercyjnych) i jest konsorcjantem w kluczowych projektach kosmicznych w Polsce (m.in. EagleEye i PIAST). Spółka umieściła swój sprzęt (Scanway Camera System) w tegorocznym inauguracyjnym locie największej europejskiej rakiety nośnej – Ariane 6.
Rosnąca rola ekonomii księżycowej
Do tej pory tylko pięć krajów z sukcesem przeprowadziło lądowanie na Księżycu: Rosja, Stany Zjednoczone, Chiny, a w latach 2023–2024, także Indie i Japonia. W lutym 2024 roku Intuitive Machines zapisało się w historii jako pierwsza prywatna organizacja, która z powodzeniem wylądowała na Księżycu, co jednocześnie oznaczało powrót USA na jego powierzchnię po ponad 50 latach nieobecności. USA (program Artemis mający wykorzystać m.in. Starshipa Elona Muska) i Chiny (program ILRS) oficjalnie zadeklarowały już plany załogowego lądowania na Księżycu przed 2030 rokiem, a Rosja, Indie i Japonia również wyrażają zainteresowanie księżycowym kierunkiem rozwoju.
Wartość inwestycji w misje księżycowe ma wzrosnąć z 11 mld USD wygenerowanych w 2023 roku do blisko 17 mld USD planowanych w 2032 roku wg danych raportu Euroconsult. W ciągu najbliższej dekady przewidywany jest ponad 3-krotny wzrost liczby eksploracyjnych misji kosmicznych do poziomu 751 z wysokim, 31% udziałem misji księżycowych, za które odpowiadać będą: instytucje rządowe (46% misji), podmioty komercyjne (35% misji) oraz ośrodki naukowo-akademickie (19% misji).
Dziś nie latamy już na Księżyc, aby wbić swoją flagę i wrócić. Dziś przygotowujemy się do zbudowania trwałej obecności człowieka na Księżycu i wygranym będzie ten, kto dokona tego szybciej i efektywniej. W pierwszej fazie inwestycje rządowe oraz prywatne koncentrują się na usługach transportowych i komunikacyjnych, co umożliwi regularne misje na Księżyc i odpowiednią nawigację. Pozostałe elementy to misje załogowe i stopniowa budowa infrastruktury orbitalnej oraz kolejne demonstracje technologii, w tym ISRU (In-Situ Resource Utilization) pozwalające na wydobycie i wykorzystanie surowców bezpośrednio na miejscu. Podobnie jak na Ziemi, także na Księżycu dużą rolę odegrają technologie obrazowania i co ważniejsze, Scanway będzie miał swój udział w budowaniu tego elementu ekonomii księżycowej. Liczymy, że obok domeny EO (Earth Observation), będzie to w przyszłości kolejny istotny składnik naszej oferty – tłumaczy Mikołaj Podgórski, COO i współzałożyciel Scanway.
